نويسنده: دکتر امير هوشنگ فلاح راد
عضو هيات علمي دانشكده دامپزشكي دانشگاه فردوسي مشهد

حفظ فاصله ٧٠ روز از زمان وضع حمل تا زمان اولين تلقيح و افزايش باروري دو مسأله مهم در
گاوداريهاي شيري ميباشد آه سبب افزايش بازده گله هاي گاوهاي شيري ميشود . نتيجه اين آار توليد
شير و گوساله بيشتر و آاهش در هزينه ها ميباشد.
تشخيص فحلي در گاوها اولين قدم در حامله آردن آنها است . بسياري از ماده گاوهاي شيري
٥٠ روزگي از زايمان تخمك اندازي انجام - در ٣ هفته اول بعد از زايمان و در حدود ٩٠ % آنان در فاصله ٦٠
ميدهند. در بسياري از ماده گاوها تشخيص فحلي بعلت نارسائي هاي موجود بطور صحيح انجام
نميشود. علاوه بر اين در بسياري از گاوهائي آه تلقيح انجام ميشود حاملگي صورت نپذيرفته و حيوان
و اين در حالي است آه (Repeat Breeder Cows) بعد از مدتي دوباره علائم فحلي را نشان ميدهد
اين دو گروه .(Anestrous Cows) بعضي ديگر گاوها بعد از زايمان اصلا علائم فحلي را نشان نميدهند
اخير را بعنوان گاوهاي مسأله دار (و يا مسأله ساز ) ميناميم . در اين جزوه روشهاي مديريتي براي
افزايش باروري در اينگونه گاوها مورد بررسي قرار ميگيرد.
بديهي است آه آارشناسان و آساني آه اين جزوه را مطالعه ميكنند توقع معجزه نداشته
سعي بايد بر اين باشد آه مشكلي را آه در زماني طولاني بوجود آمده در زماني نه چندان آوتاه و بلكه
در فاصله زماني مناسب و با بكارگيري شيوه هاي مديريتي صحيح حل نمايند . بنابراين تشخيص و تميز
زود در مورد نارسائي هاي توليد مثلي براي افزايش راندمان توليد مثل در دامداريها لازم مينمايد.
نارسائي هاي هورموني و تغذيه اي مؤثر در توليد مثل دام:
:(True anestrus) ١- عدم فحلي واقعي
همانطوريكه قبلا ذآر شد؛ بعد از گذشت ٥٠ روز از زايمان در بيشتر ماده گاو ها چرخه تخمداني شروع
شده و تخمدانها فعال ميگردند . علي ايحال؛ چرخه فحلي در گاوهائي آه در وضع حمل دچار مشكلاتي
بوده و يا اينكه بعد از وضع حمل تعادل انرژي در آنها بشدت منفي ميباشد دير تر آغاز ميشود . بعد از
وضع حمل؛ تعادل انرژي در ماد ه گاوها عامل مؤثرتري در تاخير اندازي فحلي نسبت به ميزان توليد شير
ميباشد. بنابراين در زمان وضع حمل، ماده گاوها ميبايست در شرايط بدني خوبي قرار داشته و ميزان
ماده خشك مصرفي نيز بايد در آوتاهترين مدت ممكن به بيشترين مقدار خود برسد.
هورمونها و داروهاي بسيار ي براي درمان عدم فحلي بكار برده شده اند ولي هيچكدام بطور
واقعي مؤثر نبوده اند . براي حل اين مشكل بايد شيوه هاي عالي مديريتي را براي گاوهاي پرتوليد بكار
گيريم تا موفق به حل مسائل توليد مثلي در گله شويم.
٢- آيست هاي تخمداني:
رشد آيست هاي تخمداني در گاوهاي شير ي يكي از دلايل جدي عدم باروري در گاوهاي شيري
ميباشد. آيستهاي تخمداني عموما به آيسه هائي آه شبيه فوليكول ميباشد اطلاق ميشود آه
٢ سانتيمتر داشته و بمدت ده روز يا بيشتر (در صورت عدم وجود يك جسم زرد ) در / حداقل قطري برابر ٥
روي تخمدان باقي بمانند.
دو نوع آيست تخمداني وجود دارد : ١- آيست فوليكولار ٢- آيست لوتئال . آيست فوليكولار
معمولا بصورت تكي و يا چندتائي در روي يك و يا هردو تخمدان وجود دارد . ديواره اين نوع آيست ها
نازك بوده و ميزان توليد استروژن توسط آنان آم است . آيست هاي لوتئال معمولا تكي بوده و در روي
يك تخ مدان قرار دارند و داراي ديواره ضخيمي ميباشند . آيست لوتئال ممكن است مقادير متوسطي از
پروژسترون ترشح نمايد. ٧٠ % آيست هاي تخمداني فوليكولار مي باشند.
هشتاد درصد گاوهائي آه داراي آيست هاي تخمداني ميباشند علائم فحلي را نشان
نميدهند (آنستروس واقعي ) ليكن ٢٠ % آنان ممكن است فحلي هاي متوالي با علائم شديد نشان
٦ درصد دامهاي يك گله را - وقوع آيست هاي تخمداني ممكن است بين ٣٠ .(Nymphomania) دهند
تحت تاثير قرار داده و در ميان گله هاي گاوهاي شيري مختلف نيز با درجات متفاوتي گزارش شده
است. در اين حالت گاوها تا هنگام وجود ا ين عارضه غير بارور ميباشند . آيستهاي تخمداني عمدتا در
٦٠ روز اول بعد از زايمان ديده ميشوند . بهبود خودبه خودي آيست هاي تخمداني و از سر گيري چرخه
هاي طبيعي فحلي حتي بدون درمان هم ديده شده . نيمي از ماده گاوهائي آه قبل از اولين تخمك
اندازي و ٢٠ % گاوهائي آه بعد از اولين تخمك اندازي دچار آيست شده اند بطور خودبه خودي و بدون
درمان به سيكل باز ميگردند . ماده گاوهاي داراي آيست تخمداني را بايد بلافاصله بعد از تشخيص
صحيح مورد درمان قرار داد زيرا فاصله بين شروع درمان تا باروري بطور متوسط ٥٠ روز ميباشد.
در حال حاضر مؤثرتر ين هورمونهاي توصيه شده براي درمان آيست هاي تخمداني در ماده
توسط لوب قدامي هيپوفيز LH سبب آزاد سازي GnRH ميباشد . درمان بوسيله LH و يا GnRH گاوها
سبب ميشود آه؛ حد اآثر در فاصله ٣٠ روز از شروع درمان، LH و يا GnRH ميگردد. درمان بوسيله
سيكل طبيعي فحلي در ٨٠ % گاوها دوباره شروع گردد . دامنه شروع درمان تا شروع فحلي معمولا بين
٢
در روز نهم بعد از F2 ١٨ الي ٢٣ روز متغيير بوده اما اين زمان را ميتوان با تزريق يك دوز پروستاگلندين
به ١٢ روز آاهش داد. LH و يا GnRH تزريق
عدم باروري گاوها آه بدليل آيستهاي تخمداني ايجاد شده است را ميتوان پيشگيري آرد .
يكي از راههاي ممكن، انتخاب ژنتيكي و حذف ماده گاوها و فرزندان آنها از گله بوده و در اين راستا
استفاده از اسپرم گاوهاي نري توصيه ميشود آه اولاد آنها سابقه آيست تخمداني ندارند . متاسفانه
عدم دسترسي به اطلاعات ژنتيكي غالبا اين آار را با مشكلاتي مواجه ميسازد . بسياري از محققين
دو هفته بعد از زايمان ميتواند سبب پيشگيري از وقوع آيستهاي GnRH گزارش آرده اند آه تزريق
تخمداني شده و تخمك اندازي در ماده گاوهاي داراي فوليكولهاي بزرگ را تسريع آرده و با آاهش
آيستهاي تخمداني سبب آم شدن تعداد گاوهاي حذفي با سابقه عدم باروري ميشود.
مسائل غير طبيعي بعد از زايمان:
بازدهي توليد مثل گاو ميتواند با مسائل دوره خشكي، وضع حمل و در ابتداي دوره شيردهي مرتبط
باشد (جدول شماره ١). بايد سعي شود آه علاج واقعه را قبل از وقوع آرده و منتظر ظهور مسائل
توليد مثلي نشد . بعضي از مسائلي آه سبب بروز مشكلات ديگري ميشوند ميبايست قبل از وقوع و يا
بلافاصله بعد از وقوع حل شوند مثلا تب شير معمولا در گاوها با جفت ماندگي توام ميگردد.
جدول شماره ١: اثرات مسائل اتفاق افتاده در طول دوره شير دهي در توليد مثل (اطلاعات جمع آوري
شده از ٢٣٥٢ گاو در ١٤ گاوداري شيري در ايالت ميسوري-آمريكا).
Calving to first Calving Interval (CI) نوع مسأله
Service (CFS)
Conception Rate(CR)
١/٨ ٨٦ بدون مسأله ٣٩٥
٢/٣ ٩٩ عفونت و يا التهاب رحم ٤٣٣
٢/١ ١٠٧ تخمدانهاي آيستي ٤٤٧
٢ ٩٢ جفت ماندگي ٤١٩
٢/٢ ١٤١ عدم فحلي ٤٨٠
٢/٤ ٨٠ سقط جنين ٤٠٢
گاوهاي خشك ميبايد از گاوهاي شيرده جدا شده و بر اساس توصيه هاي داده شده تغذيه
گردند. بطور آلي ميزان انرژي و پروتئين خام در جيره نبايد زياد از حد بوده ولي فيبر آافي بايد در جيره
منظور شود . ميزان آلسيم جيره بايد متعادل و آافي ب وده اما از حد لازم تجاوز ننمايد . نسبت بين
١باشد. / آلسيم و فسفر جيره بايد در حد ٥
جهت اطمينان پيدا آردن از اينكه گاو باندازه مورد نياز انرژي، پروتئين و مواد معدني در جيره
روزانه دريافت ميكند، پس از وضع حمل، مقدار دريافتي روزانه بايد بر اساس جداول استاندارد و ميزان
توليد شير روزانه تنظيم گردد . در حاليكه مقدار انرژي دريافتي روزانه بطور مستقيم با مسائل توليد
مثلي ارتباط دارد، هيچ نوع ماده افزودني به جيره غذائي وجود ندارد آه بتواند به مسائل توليد مثل بطور
مستقيم آمك نمايد.
تامين محيطي مناسب براي دام در طول دو ره حاملگي يك امر اساسي بنظر ميرسد . ايجاد
محيطي خشك و وجود سر پناه در تابستان و زمستان در گاوداري ضروري است . در صورتيكه هوا اجازه
ميدهد زايمان بايد در فضا هاي باز صورت گيرد تا ماده گاو و گوساله در معرض باآتريها و ساير عوامل
بيماريزا آه بيشتر در محيط هاي بست ه تكثير ميشوند قرار نگيرند. نتيجه اين امر، ماده گاوهاي سالمتر و
آمتر شدن تلفات گوساله خواهد بود . اگر اين امكان وجود ندارد آه گاوها در فضاي بيرون وضع حمل
نمايند، جهت زايمان، مي بايد آنها را در زايشگاه هائي آه آف آن با بستر مناسب پوشيده شده
نگهداري آرد . زايشگاهها را بايد بلافاصله بعد از تخليه تميز و ضد عفوني آرده و حداقل دو بار در سال
بمدت دو هفته خالي نگه داشت.
اغلب ضروري بنظر ميرسد آه ماده گاوي آه دچار جفت ماندگي شده است تا زمانيكه مسأله
حل نشده جدا از گاوهاي ديگر نگهداري شود . علاوه بر اين آمك به ماده گاو در زمان وضع حمل بدون
رعايت اصول بهداشتي اغلب منجر به بروز عفونت (بخصوص در محيط هاي آلوده ) در رحم گاو شده آه
بازده توليد مثل گاو را پائين مي آورد . ماده گاوها در زمان وضع حمل بسيار مستعد به عفونت هاي
دستگاه توليد مثل بوده و بويژه در صورت بروز جفت ماندگي اين امر تشديد ميشود.
جفت ماندگي:
ماده گاوهائي آه جفت آنها پس از ١٢ ساعت از وضع حمل دفع نگردد معمولا دچار التهاب رحمي
گرديده و احتمال ايجاد متريت در آنها بيشتر از گاوهائي است آه در اين فاصله جفت آنها خارج گرديده
است. در هر دو حالت پس از دفع جفت، رحم گاوهاي د سته اوّل نيز بعد از مدتي به حالت طبيعي خود
را (Days Open) بازگشت ميكند و جفت ماندگي تاثيري در قدرت باروري ندارد هرچند طول دوره باز
افزايش ميدهد . اين نكته نشان مي دهد آه در صورت آنترل عفونتهاي ناشي از جفت ماندگي، اثرات
جفت ماندگي بر قابليت توليد مثل دام اند ك خواهد بود . تعداد گاوهائي آه دچار جفت ماندگي ميگردند
٣
نسبت مستقيم با دوقلوزائي و يا سخت زائي دارد . وضع حمل گوساله هائي آه طول دوره حاملگي
مادرانشان آوتاه تر و يا بلند تر از حد طبيعي است معمولا سبب افزايش جفت ماندگي ميشود.
علائم آلينيكي جفت ماندگي معمولا توسط دامداران و آارشناسان با تجربه بخوبي قابل رؤيت
ميباشد ولي گاهي بعلت باقي ماندن تمامي جفت و يا قسمتي از آن در داخل رحم، امكان ديدن آن
وجود ندارد . بيشتر گاوها در ابتداي امر علائم شديد آلينيكي را نشان نميدهند و فقط توليد شير آاهش
٢٠ درصد گاوهائي آه دچار جفت ماندگي - پيدا آرده و گاو اشتهاي آ متري نشان ميدهد . در حدود ٣٠
هستند دچار عفونتهاي ملايم و يا حاد رحمي ميگردند . مهمترين علائم خارجي بيماري، ترشحات بدبو و
آويخته شدن جفت از مهبل ميباشد . جفت باقيمانده معمولا بين ٧ الي ١٠ روز از زمان زايمان از رحم
خارج ميگردد.
محققين روشهاي چندي را براي درمان جفت ماندگي پيشنهاد ميكنند آه عبارتند از خارج
ساختن جفت با دست، خارج آردن و تزريق توام آنتي بيوتيك درون رحم، تزريق عضلاني و حتي خارج
نكردن جفت بدون درمان.
١- خارج آردن جفت با دست:
بيشتر دامپزشكان اعتقاد دارند آه خارج آردن جفت با دست فقط در صورتيكه با آشش ملايم بتوان اين
آار را انجام داد توجيه پذير است . در اين حالت بايد تمام آارونكل ها را از آوتيلدونها جدا آرد . متاسفانه
اآثر دامداران بر بيرون آوردن جفت با دست تاآيد داشته و اين امر سبب به خطر انداختن سلامت گاو
شده و عمدتاً باعث عدم باروري ماده گاو ميگردد.
:(Ecbolics) ٢- محرآهائي آه سبب انقباض ميو متريوم ميشوند
٢٤ ساعت بعد از زايمان، تزريق اوآسي توسين - بعضي از دامپزشكان توصيه ميكنند آه در فاصله ٤٨
ميتواند در خروج جفت مؤثر باشد . تحقيقات اخير نشان ميدهد آه مداوا با يك دوز تنهاي او آسي توسين
در گاوهائي آه بطور طبيعي زايمان آرده ويا حتي در گاوهائي آه در هنگام وضع حمل نياز به آمك دارند
باعث آاهش وقوع جفت ماندگي نميشود . درمان جفت ماندگي با تزريق استروژن بلافاصله بعد از
زايمان نيز سبب آاهش قدرت باروري ميگردد.
٣- آنتي بيوتيكها:
گزارشات مر بوط به نتايج درمان جفت ماندگي ضد و نقيض ميباشند . در يك آزمايش در گاوهائي آه دچار
جفت ماندگي بوده و مورد تزريق تترا سيكلين درون رحمي قرار گرفته بودند، راندمان توليد مثل مشابه
گاوهائي بود آه دچار جفت ماندگي نشده (و طبيعتا مورد درمان نيز قرار نگرفته بودند ) بو د در حاليكه
راندمان توليد مثل گاوهاي درمان شده بهتر از گاوهائي بود آه دچار جفت ماندگي شده ولي مورد
درمان قرار نگرفته بودند . گاوهاي اخير مورد معاينه واژينال قرار گرفته بودند . ساير محققين گزارش آرده
اند آه تزريق تتراسيكلين درون رحمي سبب آاهش راندمان توليد مث ل شده و عدم درمان نتايج بهتري
داده است . درمان گاوهائي آه در هنگام وضع حمل نياز به آمك داشته و يا دچار جفت ماندگي شده
بودند با آنتي بيوتيكها بصورت درون رحمي و با تزريق عمومي آمكي به پيشگيري متريت نكرده و در
گاوهاي درمان شده حتي مواردي از پيومتر گزارش شده است.
عفونت هاي رحمي:
حتي در صورت عدم بروز جفت ماندگي، رحم در زمان وضع حمل بسيار مستعد نفوذ ميكروبها ميباشد .
رحم ماده گاوها تا ٤٨ ساعت پس از زايمان به انقباضات شديد خود ادامه ميدهد . گاو در طول اين مدت
را تخليه ميكند . حالات غير عادي در مورد بازگشت رحم (Locia ؛ جفت و بيشتر مايعات رحمي (يا لوچيا
به وضعيت طبيعي را نميتوان با توشه رآتال در هفته اول بعد از زايمان تشخيص داد . در آن زمان رحم
هاي طبيعي و غير طبيعي از دسترس شخص معاينه گر خارج بوده و نميتوان رحم را بخوبي لمس آرد .
در حدود ١٠ الي ١٥ روز بعد از زايمان ميتوان رحم را با توشه رآتال معاينه آر ده و بازگشت رحم به
حالت طبيعي را ارزيابي آرد . در روزهاي ١٤ الي ١٨ ، در رحم طبيعي، هيچ نوع تجمع مايعات درون رحم
وجود ندارد . آاهش اساسي حجم رحم و بهبود وضعيت آندومتريوم در روزهاي ٤٠ الي ٥٠ بعد از زايمان
بايد آامل شده باشد.
در دو هفته اول بعد از زايمان، بطور طبيعي مايعاتي از رحم گاوها خارج مي شود آه رنگ آن
ممكن است قرمز تيره، قهوه اي يا سفيد باشد . اگر بازگشت رحم به حالت عادي طولاني باشد، ترشح
اين مايعات ممكن است تا ٣٠ روز بعد از زايمان بطول بيانجامد . نبايد ترشح اين مايعات را غير طبيعي
دانست مگر اينكه اين ترشح ات بد بو و متعفن باشد، يكماه بعد از زايمان هنوز هم ادامه داشته باشد و
يا اينكه گاو ساير علامات آلينيكي را ظاهر سازد.
بعضي از گاوها دچار عفونتهاي رحمي ميشوند . در اين حالت عوامل متعددي در شدت بيماري
و ميزان همه گيري آن مؤثر است . اين عوامل عبارتند از : گونه و شدت بيماريزائي ميكروبهاي عامل
عفونت، وضعيت دفاعي بدن گاو و سطح تغذيه آن و در نهايت بهداشت محيط گاوداري . در هنگام زايمان
باآتريها سبب آلودگي رحم گاوها ميگردد . بيشتر ميكروارگانيزمها فقط بطور موقت در دستگاه توليد مثل
ساآن ميشوند و بازگشت رحم به حالت طبيعي سبب راندن آنان به بيرون از رحم ميشود . در گاوهائي
٤
آه دچار عفونتهاي رحمي ميگردند گاهگاهي گونه هاي آلستريدويوم در محيط بي هوازي رحم بعد از
زايمان تكثير شده و سبب متريت شديد همراه با مسموميت ناشي از سموم باآتريهاي فوق ميگردند .
مي گويند. ديگر گونه هاي باآتريائي نيز ممكن است در رحم (Septic Metritis) آه به آن متريت سپتيك
يافت گردند اما آنها اثرات آمي در ميزان باروري بعدي دارند . اين ميكروبها ممكن است آنزيم پني
سيليناز توليد آنند آه در انتخاب و راه استفاده از آنتي بيوتيكها اثر گذاشته و استفاده از آنتي بيوتيكها را
محدود آند . آنزيم فوق سبب ميشود آه پنيسيلين و مشتقات آن بي اثر شده و تزريق داخل رحمي آنها
سود بخش نباشد.
گويچه هاي سفيد خون از جمله نوتروفيلها، بطور آلي پاك آننده رحم از ميكروبها مي باشند .
توانائي گويچه هاي سفيد خون در نابود آردن باآتريها پس از سخت زائيه ا، سقط جنين، آسيبهاي وارده
به دستگاه توليد مثل در هنگام وضع حمل و يا خارج آردن جفت آاهش شديد پيدا ميكند . اثرات سوء
مواد ضد عفوني آننده رحم و همچنين آنتي بيوتيك هاي تزريقي بداخل رحم را نيز همواره بايد در نظر
داشت. شدت عفونتهاي رحمي ميتواند از شكلهاي ملايم ت ا انواع شديد تغيير آندو اين تفاوت مربوط
ميشود به تفاوت در نوع ميكروارگانيزم عامل بيماري . انواع ملايم تر عفونت هاي رحمي ميتواند سبب
تاخير در بازگشت رحم به حالت طبيعي و اشكالاتي در باروري هاي بعدي گردد . انواع حاد متريت مثل
متريت سپتيك ميتوانند سلامت عمومي دام را به خطر بياندازند. علائم متريت حاد شامل تب،
افسردگي، آاهش توليد شير و بي اشتهائي ميشود . در پيومتر معمولا جسم زرد پايدار مانده و چرك در
رحم در رحم تجمّع پيدا مي آند . رحم تحت تاثير پروژسترون ترشح شده از جسم زرد بوده و پروژسترون
سبب پائين آمدن خاصيت ريزه خ واري گويچه هاي سفيد موجود در رحم ميگردند . گاوهائي آه دچار
پيومتر ميباشند به ندرت علائم ديگري بجز عدم فحلي و وجود چرك در ترشحات رحم را نشان ميدهند.
رفته و سبب تخريب (Oviducts) ترشحات از رحم آلوده ممكن است بداخل مجاري تخمدانها
سلولهاي پوششي آن مجاري شده و در نهايت موجبات انسداد آنها را فراهم آورد . انسداد مجاري
تخمدان منجر به نازائي آامل گاو ميگردد . تشخيص انسداد مجاري تخمدان با ملامسه آنها امكان پذير
نمي باشد ولي تشخيص چسبندگي تخمدانها آه متعاقبا ممكن است اتفاق بيافتد با ملامسه آنها از
طريق توشه رآتال امكان پذير ميباشد.
محققين تعدادي هورمون، آنتي بيوتيك و آنتي سپتيك را جهت درمان عفونتهاي رحمي
پيشنهاد داده اند آه متاسفانه بسياري از اين توصيه ها بر پايه مشاهدات آنترل نشده است . بهترين
درمان آنتي بيوتيكي براي عفونتهاي رحمي تزريق داخل رحمي اآسي تتراسيكلين يا تزر يق عضلاني
پني سيلين در مراحل اوليه بعد از زايمان و همچنين تزريق داخل رحمي و يا عضلاني پني سيلين ٣٠
روز بعد از زايمان گزارش شده است . مداواي گاوهاي شيري با آنتي بيوتيك سبب ظهور آنتي بيوتيك در
شير ميگردد.
بهترين انتخاب براي درمان پيومتر ميب اشد. اين درمان سبب تخليه رحم در F2 پروستاگلندين
PGF2 ٣ روز از شروع درمان ميگردد . در متريت هاي مزمن استفاده از - ٨٠ درصد گاوها بعد از ٩ -٩٠
روزهاي باز به روزهائي اطلاق ميشود آه .(Days Open) سبب آوتاهتر شدن تعداد روزهاي باز ميشود
مانند رسپتال، گونادورلين و ) GnRH حد فاصل بين زايمان و فحلي منجر به آبستني ميباش د. مداواي با
فرتاژيل) دو هفته بعد از زايمان ميتواند سبب بهبود باروري در گاوها بشود ليكن اين نوع درمان ميتواند
سبب افزايش تعداد گاوهاي مبتلا به پيومتر نيز بشود مخصوصا در گله هائي آه تعداد عفونتهاي رحمي
زياد است.
همانطوريكه قبلا متذآر شديم، گاوهائي آه در هنگام زايمان داراي مشكلاتي از قبيل تب
شير، سخت زائي و جفت ماندگي ميباشند بيشتر در معرض بيماريهاي رحمي ميباشند تا گاوهائي آه
زايمان هاي آاملا عادي دارند . اين گاوها بايد تحت نظر بوده و آوچكترين حالات غير عادي آلينيكي را از
نظر دور نداشته تا در صورت لزوم تحت درمان قرار گيرند . درمان آليشه اي تمام گاوها بعد از زايمان با
آنتي بيوتيكها هميشه سودمند نبوده و گزارشاتي مبني بر پائين آمدن درصد باروري در چنين حالاتي
منتشر شده است . ميتوان با رعايت شديد اصول بهداشتي در محيط زايشگاه و در هنگ ام آمك به
زايمان سبب آاهش و حتي جلوگيري آامل از بروز عفونتهاي رحمي بعد از زايمان شد . مديريت صحيح
در طول دوره خشكي گاو نيز ميتواند سبب آاهش عفونتهاي رحمي گردد . اين روشهاي مديريتي اثرات
بهتر و سالمتري نسبت به روشهاي درماني آليشه اي با آنتي بيوتيكها و يا مواد ضد عفوني آننده
دارند.
مسائل دست و پا و رابطه آن با توليد مثل:
انتخاب ژنتيكي و همچنين مديريت صحيح در مورد مسائل دست و پا با مشكلات مربوط به توليد مثل
ارتباط دارند . در مطالعه اي آه رابطه بين مشخصات سم ها و تعداد زيادي از مشخصات ديگر مورد
ارزيابي قرار گرف ته بود، گاوهائي آه سه يا چهار دوره شيرواري را پشت سر گذاشته بودند در مقايسه
با گاوهائي آه قبل از سه يا چهار دوره تلف شده بودند داراي سم هاي آوتاه تر و با زاويه بيشتري
بودند. در گاوهاي دسته اول تعداد روزهاي باز نيز آمتر بود . ميزان باروري در دو ماه بعد از شر وع لنگش
در حدود ١٠ % پائين تر از ساير زمانها است . همچنين، گاوهائي آه داراي مسائل دست و پا ميباشند
نميتوانند به دفعات روي گاوهاي ديگر بپرند و يا اجازه دهند آه گاوهاي ديگر بر پشت آنها سوار شوند .
وجود برنامه مرتب و خوب براي گاهش مسائل دست و پا الزامي ميباشد و احتمالا بهترين روش اينست
٥
آه برنامه سم چيني هميشه در هنگام خشكي گاوها انجام شود . علاوه بر نكات بالا در هنگام انتخاب
اسپرم بايد نسبت به بهبود آيفيت سم نيز توجه شود.
: (Repeat Breeders) گاوهاي برگشتي
گاوي آه سابقه سه بار تلقيح منجر به عدم آبستني دارد گاو برگشتي ناميده ميشود . اينگونه گاوها
داراي فواصل معين بين فحلي ها بوده، حداقل يك بار زايمان آرده (و لذا داراي نارسائي هاي ژنتيكي نيز
نيستند)، آمتر از ١٠ سال سن داشته، هيچگونه شواهدي دال بر نواقص دستگاه تناسلي آنان در
هنگام معاينه رآتال وجود نداشته و هيچگونه ترشحات غير عادي رحمي نيز ندارند . گاوهاي برگشتي
يكي از بدترين انواع مشكلات مديريتي در يك گله گاو شيري ميباشند.
بطور آلي ميزان باروري در گله رابطه مستقيمي با تعداد گاوهاي برگشتي دارد . در گله هائي
آه درصد باروري پائين ميباشد تعداد اينگونه گاوها نيز زياد است و بر عكس اگر درصد باروري بالا باشد
تعداد گاوهاي برگشتي آم است . براي مثال اگر درصد باروري در گله اي ٣٠ % باشد درصد گاوهاي
برگشتي ٣٤ % بوده و اگر درصد باروري ٧٠ % باشد گاوهاي برگشتي فقط ٣% آن گله را تشكيل
ميدهند. بنابراين آارشناسان قبل از اينكه وضعيت برگشت تلقي ح ها را در نظر بگيرند بايد ميزان باروري
را مورد مطالعه قرار دهند.
مشكلات مربوط به گاوهاي برگشتي ممكن است به شرح ذيل باشد: عدم هماهنگي
هورموني، افزايش تعداد جنين هاي غير عادي، آسيب هاي وارده به رحم بعلت زخم هاي موجود در
دستگاه تناسلي و يا زخم هاي ايجاد شد ه در هنگام تلقيح. اشتباه در تشخيص فحلي نيز ميتواند مزيد
بر علت شود . در يك مورد ١٢ گاو از ١٤ گاو برگشتي سر انجام بارور شدند و ٨٠ % گاوها در دوره هاي
بعدي مشكلي از نظر باروري نشان ندادند . تزريق روتين آنتي بيوتيكها و مواد ضد عفوني آننده به رحم
گاوهاي برگشتي ا ثرات خوبي نداشته و سبب بهبود وضعيت باروري گله نميشود . بعلاوه تزريق آنتي
بيوتيكها و مواد باآتري آش سبب ميشود آه اينگونه مواد بداخل شير نفوذ آند آه از نظر آارخانه شير
غير قابل قبول است.
بلافاصله بعد هر تلقيح سبب بهبود در م يزان باروري در GnRH اخيرا گزارش شده آه استفاده از
ميتواند سبب اوولاسيون GnRH گاوهاي برگشتي شده است . دليل اين امر هنوز مشخص نيست ليكن
در گاوهاي داراي تاخير در اوولاسيون گردد يا اينكه جسم زرد سريعتر رشد آرده و پروژسترون آافي
جهت نگهداري حاملگي ترشح شود.
References
1. Allrich. R. D. (2001). Ovarian Cysts in Dairy Cattle, Department of Animal
Sciences, Purdue University, West Lafayette, IndianaReviewed
2. Butler, W. R., R. D. Smith. (1989). Interrelationships between energy balance on
postpartum reproductive function In dairy cattle. J. Dairy Sci. 72. 767- 783.
3. Butler. W.R. (2001). Nutrition and Reproduction Interrelationships in dairy cattle.
Department of Animal Science, Cornell University, Ithaca NY 14853
4. Gong, J. G., and Webb, R. (1993) Control of ovarian follicle development in domestic
ruminants: its manipulation to increase ovulation rate and improve reproductive
performance. Animal Breeding Abstracts 64, 195-204.
5. Gong, J. G., Campbell, B. K., Baramley, T. A., Gutierrez, C. G., Peters, A. R. and
Webb, R. (1996) Suppression in the secretion of follicle-stimulating hormone and
luteinizing hormone, and ovarian follicle development in heifers continuously infused
with a gonadotrophin-releasing hormone agonist. Biology of Reproduction 55, 68-74.
6. Kirk, J. H. (1999). Review of Reproductive Hormones For Dairy Cows. Veterinary
Medicine Extension, University of California, Davis. Tulare, CA 93274.
7. Lucy M.C., Billings H. J., Butler W. R., Ehnis L. R., Fields M. J., Kesler D. J., Kinder J.
E., Mattos R. C., Short R.. E., Thatcher W. W., Wettemann R. P., yelich J. V., and
Hafs H. D. (2001). Efficacy of an intravaginal progesterone insert and an injection of
PGF2α for synchronizing estrus and shortening the interval to pregnancy in
postpartum beef cows, peripubertal beef heifers, and dairy heifers. J. Anim. Sci.
2001. 79:982-995.
8. Murray. B. B. (2002). Maximizing Conception Rate in Dairy Cows. Heat Detection
Division, Agriculture and Rural History. Written Feedback and technical inquiries:
livestock@omafra.gov.on.ca. Queen's Printer for Ontario. Last Updated: March 3,
2002.
9. Smith John F. and Kim A. Becker. (2000). The Reproductive Status of Your Dairy Herd
Guide D-302, Extension Dairy Specialist, Extension 4-H Agent Cooperative Extension
Service College of Agriculture and Home Economics.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: